قرآن ناطق (کتاب)«ترجمه آوایی و تفسیر پیوسته و تاویل قرآن به قرآن ناطق»، نوشته عبد الکریم بی آزار شیرازی دکترای علوم قرآن و حدیث است. ۱ - معرفی اجمالیعبد الکریم بی آزار شیرازی صاحب آثاری چون: دوره تفسیر کاشف، دوره قرآن ناطق، دوره قرآن و طبیعت، دوره خدا و اختراعات از دیدگاه علم و قرآن، میثاق در قرآن و غیره می‌باشد. تاکنون سه مجلد از این تفسیر با نام قرآن ناطق آماده شده و جلد اول آن در سه قسمت ذیل در برنامه گنجانده شده است: قسمت اول، درباره تاریخ و مبانی علمی ترجمه قرآن به بحث و بررسی می‌پردازد. در این بخش ابتدا درباره تعریف و جایگاه ترجمه مطالبی بیان شده. [۱]
قرآن ناطق، عبد الکریم بی آزار شیرازی، ص۱۹.
و سپس به بررسی اقوال موافقان و مخالفان ترجمه قرآن و ادله هریک پرداخته شده است. [۲]
قرآن ناطق، عبد الکریم بی آزار شیرازی، ص۳۷.
در ادامه بحثی فقهی تطبیقی درباره ترجمه قرآن و قرائت ترجمه سوره حمد در نماز از دیدگاه عالمان شیعه و فقهای اهل سنت صورت گرفته و سیر ترجمه‌های قرآن مورد پژوهش قرار گرفته است. انواع ترجمه‌های قرآن اعم از ترجمه لغوی، تحت اللفظی، حرفی و معنوی، ادبی، آوایی، منظوم، مبانی هنری سبک قرآن و ترجمه آوایی و... در این قسمت مورد بررسی قرار گرفته است. قسمت دوم کتاب درباره روش تفسیری و مبانی علمی تفسیر پیوسته و تاویل قرآن به قرآن ناطق و دستیابی به نطق قرآن؛ با کشف ترابط آیات و شرایط و مقدمات آن مطالبی را بیان داشته است. نویسنده در این قسمت شرایط و مبانی علمی وفادارترین ترجمه و تفسیر به قرآن را از دیدگاه خود بیان می‌دارد. قسمت سوم مربوط به ترجمه آوایی و تفسیر پیوسته و تاویل سوره سبع المثایانی قرآن عظیم یا همان سوره مبارکه حمد می‌باشد. نظم و تناسب آیات سوره حمد با یکدیگر، تاویل و تمثیل مغضوبین و ضالین و تاویل‌های متفاوت سوره حمد به سور مختلف قرآنی از جمله مطالبی است که در این قسمت بدانها پرداخته شده است.۲ - ویژگیهانویسنده خود برای این تفسیر ویژگی‌های متعددی را برمی شمارد که برخی از آنها عبارتند از: ۲.۱ - ویژگی اولترجمه آوایی: سبک، نظم و آهنگ قرآن به همان اندازه حایز اهمیت است که معانی و محتوای آن. مناسبترین ترجمه برای کتاب مقدس به خصوص قرآن مجید عبارتست از نزدیکترین معادل زبان مورد ترجمه اول از جهت مفهوم و بعد از لحاظ سبک، و این ترجمه و تفسیر، تحولی است از ترجمه آزاد و تحت اللفظی به ترجمه آهنگین به سبک قرآنی نه شعر و نه نثر بلکه آوایی چنانکه در این تفسیر از بهترین اشعار تفسیری و عرفانی شعرای نامی استفاده شده است. ۲.۲ - ویژگی دومتفسیر پیوسته: این تفسیر برآنست که با کشف محورهای هر سوره و ارتباط آیات، قرآن را به صورت پیوسته تفسیر کند نه به صورت برید و گسسته از هم. [۳]
قرآن ناطق، عبد الکریم بی آزار شیرازی، ص۳۷۳.
۲.۳ - ویژگی سومتفسیر قرآن به قرآن: تفسیر قرآن ناطق برآنست که با تفسیر پیوسته، آیات مبهم را در پرتو نور سوره، تفسیر و آشکار سازد تا هر سوره خود آیاتش را بر ما روشن کند. البته این غیر از تفسیر قرآن به قرآن علامه طباطبائی است که آیات را با آیات مشابه آن در سوره‌های دیگر تفسیر کرده است. ۲.۴ - ویژگی چهارمتاویل قرآن به قرآن: نویسنده به جای تعطیل آیات متشابه و یا تاویل به رای، تاویل آیات متشابه را از خود کتاب الله جسته و با بازگرداندن متشابهات به محکمات به کشف تاویل آیات الهی در خلال آیات قرآنی می‌پردازد. ۲.۵ - ویژگی پنجماز قرآن صامت به قرآن ناطق: با کشف محورهای ارتباط آیات و بازگرداندن آیات متشابهات به آیات محکمات، قرآن با ما سخن می‌گوید. ۲.۶ - ویژگی ششماز فقه زمان و مکان به شریعت قرآن: این تفسیر بازگشتی است از فقه محدود به زمان و مکان به سرچشمه نامحدود شریعت قرآن ۲.۷ - ویژگی هفتماصول و قواعد شریعت قرآن: در این تفسیر توجه فراوانی به اصول و قواعد شرعی به عمل آمده که می‌توان با آنها بسیاری از فروعات را در هرزمان و مکان به دست آورد؛ بی آنکه نیازمند قوانین بشری باشیم. ۳ - ساختار کتابکتاب بعد از پیشگفتار در ۳ قسمت ذیل که هرکدام خود دارای بخشها و فصول مختلفی است تنظیم یافته است: ۳.۱ - قسمت اولتاریخ و مبنای علمی ترجمه قرآن، که دارای یک مدخل با عنوان: مفهوم، تعریف و جایگاه ترجمه و ۵ بخش ذیل می‌باشد: بخش اول: بررسی اقوال موافقان و مخالفان ترجمه قرآن بخش دوم: بحث فقهی مقارن (تطبیقی) درباره ترجمه قرآن و قرائت ترجمه سوره حمددر نماز. بخش سوم: سیر ترجمه‌های قرآن در جهان و پیروزی قرآن بر مترجمان مبارزه کننده با آن. بخش چهارم: انواع ترجمه‌های قرآن. بخش پنجم: مبانی هنری سبک قرآن و ترجمه آوایی ۳.۲ - قسمت دومترجمه و تفسیر، دارای بخشهای سه گانه ذیل می‌باشد: بخش اول: شرایط و مقدمات ترجمه و تفسیر بخش دوم: مبانی علمی ترجمه و تفسیر پیوسته قرآن بخش سوم: روش تفسیری ۳.۳ - قسمت سومترجمه آوایی و تفسیر پیوسته سوره حمد این قسمت دارای دو بخش ذیل می‌باشد: بخش اول: ترجمه آوایی و تفسیر پیوسته سوره حمد. بخش دوم: تاویل سبع المثانی به قرآن عظیم در پایان فهرست منابع و مآخذ، فهرست اعلام یا کسان، فهرست اماکن یا جایها و فهرست و تعداد ترجمه‌های قرآن به هرزبان، به کتاب افزوده شده است. [۴]
قرآن ناطق، عبد الکریم بی آزار شیرازی، ص۴۷۹.
۴ - نسخه شناسیجلد اول این اثر در قطع وزیری با جلد شومیز در ۶۱۵ صفحه برای اولین بار در سال ۱۳۷۶ شمسی از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی منتشر شده است. منبع: ۱- بهاء الدین خرمشاهی، دانشنامه قرآن، جدوم، ص۱۷۰۴- ۱۷۰۶ ۲- مقدمه نویسنده. ۵ - پانویس
۶ - منبعنرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |